Zijn spellingregels heilig?
Jumbo hanteert de slogan ‘laagste prijs garantie’. Daar klopt natuurlijk niks van. Het moet natuurlijk ‘laagsteprijsgarantie’ zijn. Maar dat oogt niet. Leest bovendien niet lekker. “Schrijf het gewoon uit!” menen mensen die zich aan dit onjuiste spatiegebruik storen. Schrijf gewoon ‘Garantie voor de laagste prijs!’ of ‘De laagste prijs! Dat garanderen wij!’. Ik ben benieuwd wat de vormgever van de reclameposters daarvan zal vinden…
Spellingregels ter discussie
Op de LinkedIngroup van het Genootschap Onze Taal woedt al enige tijd een discussie over het toepassen van koppeltekens, spatiegebruik en andere spellingregels. Zoals ook Wim Guiking opmerkte: voor reclameteksten en websiteteksten kun je met de officiële spellingregels niet altijd uit de voeten. Zo wordt op websites vaak met smalle kolommen gewerkt. De lange woorden die het aaneen schrijven oplevert zijn daarbij een ramp. En de zaak omschrijven om dit probleem te omzeilen is ook geen optie: dat levert zonder uitzondering langere teksten op. Daar ben je met name bij websiteteksten niet blij mee.
Dus: ik stoor me niet zo aan onjuist spatiegebruik. Laat de Jumbo maar lekker ‘laagste prijs garantie’ schrijven. Maar onjuist spatiegebruik levert soms hilarische betekenisverschuivingen op. Zo zag Marlies Van de Voort bij de ingang van de IKEA te Duiven de volgende zin: ‘Verboden voor honden, behalve blinde geleidehonden.’ Hoeveel blindengeleidehonden zouden zelf blind zijn?!
Betekenisverschillen door onjuist spatiegebruik
Onjuist spatiegebruik kan betekenisverschillen opleveren die tot misverstanden kunnen leiden. Neem het voorbeeld van de lange afstandsloper versus de langeafstandsloper. Met de laatste omschrijving kan iemand worden aangeduid die kort van stuk is. Bij eerstgenoemde kijk je echter uit naar een persoon met een aanzienlijke lengte. Een hondenkussen kan voor hondenbezitters een handig ding zijn, honden kussen zal voor diergedragonderzoekers wellicht een interessant gegeven zijn om nader te onderzoeken.
Op de Facebookpagina van het platform‘Signalering Onjuist Spatiegebruik’ zijn vele hilarische voorbeelden te vinden, zoals die uit de vorige alinea. Spellingregels zijn dus nuttig als je daarmee misverstanden over de betekenis van een tekst kunt voorkomen. Maar soms lijkt de logica achter de regels ver te zoeken. Zoals Hans Koevoet opmerkte: ‘aaneenschrijven’ moet je aaneenschrijven, maar ‘los schrijven’ moet je toch echt los schrijven. En dat gebrek aan logica geldt voor meer spellingregels. Sante Brun vroeg: “Mogen we de paddestoel en de pannekoek terug? Die flauwekul heeft nu wel lang genoeg geduurd: hoeveel padden gaan er op een stoel en hoeveel pannen in een koek?!”
Taal is bedoeld om informatie over te brengen
Ondertussen lijkt het voorstel om vaker koppeltekens te gebruiken op LinkedIn draagvlak te verwerven. Want zeg nou zelf: al dat aaneenschrijven levert lastig leesbare teksten op. Wie kan in één oogopslag het woord ‘bosbrandmodelleringstuurgroepvergaderingagenda’ overzien? Ik lees dan toch liever ‘bosbrandmodellering-stuurgroep-vergaderingagenda’.
Taal is bedoeld om informatie over te brengen. Spellingregels zijn bedoeld om dat te ondersteunen. En wel zo dat misverstanden worden voorkomen. Eens in de zoveel tijd veranderen we de spellingregels naar aanleiding van voortschrijdend inzicht én omdat taal een levend iets is. Taal en taalgebruik veranderen met de tijd. Spellingregels dus ook. Daarmee wil ik niet stellen dat je alle spellingregels naar believen aan je laars kunt lappen. Maar wel dat je spellingregels niet rechtlijnig hoeft te volgen als de functionaliteit of leesbaarheid in het geding komt. En ik schrijf eigenlijk nog steeds liever paddestoel dan paddenstoel…..
Voor sommige vakgenoten lijkt het echter best relevant om de spellingregels wat beter te hanteren: de boodschap ‘Hoofd commandant voor bureau afgeleverd‘ met vette letters afgedrukt in het locale sufferdje kan in de goegemeente heel wat tumult veroorzaakt hebben…!
Met dank aan www.spatiegebruik.nl, alwaar men de volgende slogan hanteert:
Een dag geen onjuiste spatie gesignaleerd, is een dag niet geleefd. 
Ceciel Fruijtier, 5 januari 2015
Ceciel Fruijtier onderneemt sinds 2007 vanuit haar bedrijf Fruijtier tekst&advies en is mede-oprichter van de Club van 25 Amsterdam Zuid. Zij redigeert en herschrijft teksten die in de steigers staan, maar nog niet voor publicatie geschikt zijn. Denk bijvoorbeeld aan blogs, artikelen en beleidsstukken.
Naast tekstredacteur is Ceciel ghostwriter en schrijftrainer. Zij assisteert mensen die overborrelen van de inhoud om dat goed op papier te krijgen. Ook verzorgt zij formatontwikkeling van informatieve uitgaven zoals brochures en boeken. Teksten inkorten, samenvatten en zo nodig herschrijven is een kolfje naar haar hand.
Ceciel stelt zich ten doel zinvolle informatie toegankelijk te maken, zodat die zijn weg in de wereld vindt.
