Tijd voor nieuwe functietitels: vergaderator, (organisatie)metamorfator, talentkatalysator.
Nieuwe functies schieten als paddenstoelen uit de grond; we specialiseren ons steeds meer. Hoe die nieuwe beroepen heten? Staffunctionaris, facilitator, consultant, etc. Maar die titels tonen niet wat de functie inhoudt. Het is tijd om nieuwe functienamen te genereren!
De systematiek van oude functienamen volgend, is dat niet zo moeilijk. En als het meezit, begrijpt ‘iedereen’ meteen wat je bedoelt. Dus schrijf alle beroepen die je kent op een kladblokje en kijk naar de overeenkomsten en verschillen. Dan kun je een systematiek in de gebruikte achtervoegsels ontdekken. Zo zijn er bijvoorbeeld –atoren, –aren en –ieren. Wanneer wordt welk achtervoegsel gebruikt?
- atoren
Het achtervoegsel ‘-ator’ lijkt te duiden op het feit dat je het-eraan-voorafgaande-werkwoord uitoefent, om een van te voren bepaald doel te bereiken. Kijk maar naar verschillende –atoren:
- observator: iedereen neemt dingen waar, maar een observator doet dat bewust en met een van te voren bepaald doel. Dat is precies het verschil tussen een waarnemer en een observator.
- moderator: zoekt een modus om iets operationeel te krijgen.
- illustrator: levert beelden (illusies) voor een bepaald doel.
- commentator: levert commentaar met een van te voren bepaald doel (bv verslaglegging).
- enz.
…. tegenwoordig hebben we allemaal een van te voren bepaald doel. Anders wordt je niet ingehuurd, toch? Je bent dus een –ator. De vraag is nu simpel: wat is het dat je doet?
Als vergaderator effectueer je vergaderingen: je zorgt ervoor, dat die vergaderingen tot een bepaald doel leiden. Als vergaderator heb je een breed pallet aan kwaliteiten nodig: organiserende, analyserende, aanvoelende, motiverende en leidinggevende kwaliteiten. Het vermogen van het zien, creëren, uitzetten en draagvlak creëren voor verschillende sporen.
Een metamorfator is iemand die een metamorfose teweeg brengt om een specifiek doel te bereiken. Wikipedia: Een metamorfose is een verandering van vorm, structuur, karakter, verschijning of omstandigheid, in een ontwikkeling. Grieks: (μετά) meta= tussen, naar; ( μορφη) morfè = vorm.
Als organisatiemetamorfator, breng je dus een verandering te weeg in de vorm, de structuur, het karakter, de verschijning of de omstandigheid van een organisatie die in ontwikkeling is. Je zorgt ervoor, dat de organisatie zich kan ontpoppen.
Een transformator zet het één om in het ander. Het voorvoegsel ‘trans’ betekent ‘van het één naar het ander.’ Zo betekent transporteren van A naar B brengen: trans + porter (= dragen). De kids van tegenwoordig zien bij het woord transformer direct een cool voertuig voor zich, dat in een mannetje kan veranderen. Transformeren is het omvormen naar een van te voren vastgelegde vorm. Dat heeft een bepaald doel. Het van oudsher bekendste voorbeeld, is het omzetten van een hogere wisselspanning naar een lagere wisselspanning. Dat apparaat noemen we dan ook stomweg een transformator.
Een organisatietransformator verschilt dus wezenlijk van een organisatiemetamorfator. Een organisatietransformator transformeert een organisatie naar een van te voren vastgelegde vorm. Die zet je in als je bijvoorbeeld een overheidsinstelling wilt privatiseren. Een organisatiemetamorfator haalt uit een organisatie wat er in zit. Die zorgt dat een organisatie zich ontwikkelt.
Een talentkatalysator kan worden ingezet als organisatiemetamorfator. Katalyseren betekent feitelijk: ontleden en opnieuw verbinden. Kata heeft in het Grieks de betekenis: uit elkaar halen of uit elkaar vallen, ontleden. (Dat kun je afleiden uit de betekenis van bv katabolisme en katabiosis). In het woord katalysator gaat ‘kata’ vooraf aan ‘li’. Zoals we bij facilitator zagen, betekent ‘li‘ bindmiddel. Een talentkatalysator ontleedt c.q. analyseert talenten, en brengt deze met elkaar in verbinding om een bepaald doel te bereiken.
Wikipedia zegt het zo: een katalysator is iets of iemand die een (veranderings)proces of reactie teweegbrengt zonder zelf verbruikt te worden. De aanwezigheid van een katalysator laat een reactie sneller verlopen. Van Dale: Een katalysator is datgene wat een zeker proces of verloop bevordert. (NB: Kata (型, かた, kata) is ook een term uit de Japanse zelfverdedigingskunsten en vechtsporten zoals karate, jiujitsu, judo en in deze betekent het ‘vorm’. De katalysator als vormenverbinder!
- aren en -ieren
Tot zover de –atoren. Hoe zit het met de –aren en –ieren? Het achtervoegsel ‘-aar’ lijkt te duiden op een persoon die het eraan voorafgaande zelfstandig naamwoord creëert: tekenaar, kunstenaar, regelaar, leugenaar, metselaar, baggeraar, enz. Zo heb je dus ook een veranderaar en een vergaderaar. ‘-aar’ toont de aard van het beestje!
De persoon aangeduid met het achtervoegsel ‘-ier’, voorziet in zijn levensonderhoud met behulp van het eraan voorafgaande zelfstandig naamwoord: winkelier, kruidenier, rentenier, bankier, herbergier, barbier, beiaardier, hovenier, tuinier, bottellier, koetsier, koerier, kanonnier, musketier, brigadier, avonturier, vliegenier, portier, fruijtier, etc etc etc
Een persoon kan dus tegelijkertijd een vergaderator, een vergaderaar, én een vergaderier zijn! En de verre voorvader van mijn kinderen? Die had vast een boomgaard, of handelde in fruit.
Ceciel Fruijtier
Ceciel Fruijtier onderneemt sinds 2007 vanuit haar bedrijf Fruijtier tekst&advies. Zij redigeert en herschrijft teksten die in de steigers staan, maar nog niet voor publicatie geschikt zijn. Daarnaast geeft zij tekstadvies en individuele schrijftrainingen. Als tekstredacteur stelt zij zich ten doel zinvolle informatie toegankelijk te maken, zodat die zijn weg in de wereld vindt. www.zodatuwboodschapoverkomt.nl
