de kern van de zaak – daar draait het om

Het woord ‘bijzonder’ lijkt in één woord een paradox:
bijzonder bestaat uit ‘bij’ + ‘zonder’.
‘Zonder’ betekent: apart, alleen.
‘Bij’  wordt juist gebruikt ter aanduiding van nabijheid of gebondenheid.
Wat erbij zit, zit per definitie niet alleen!
Bijzonder hoor….

‘Zonderbaar’ is datgene wat zich zonder of alleen draagt, voordoet.
Dus: iets zeldzaams, vreemds, wonderlijks.
Een zonderling is een wonderlijk persoon.

‘Zonderling’ als bijvoeglijk naamwoord betekende vroeger: bijzonder.
Zo lees je in het Middelnederlands (1200-1500): „Hi quam enen sonderlinghen pat” = een afzonderlijk, bijzonder pad. Bijzonder wil daarmee zeggen: bij afzondering, en dus: in ’t oog vallend. Zoals ook het geval is bij: hij is bijzonder blij. Zó blij, dat het in het oog valt, opvalt.
(geraadpleegde bron: T. Pluim (1911), Keur van Nederlandsche woordafleidingen)

Het voorvoegsel ‘bij’ verwaterde in het taalgebruik meestal naar ‘be’.
VanDale zegt, dat het voorvoegsel ‘be’ als volgt wordt gebruikt:

• ter aanduiding dat de door het grondwoord genoemde handeling op de door het voorwerp genoemde zaak gericht is: begieten, begluren, beluisteren, berijden, bespringen, bewenen, bezingen.
• voorzien van het in het grondwoord benoemde: bebossen, bedijken, beletteren, beplanten.
• in de door het grondwoord benoemde toestand brengen: beangstigen, bekrachtigen,bemoeilijken, benatten, bevreemden, bevrijden, bezatten.

Zo gezien staat ‘het bijzondere’ alleen…

Het woord ‘bijzonder’ heeft vanouds een breed betekenisveld.
De huidige betekenis ‘ongewoon, opmerkelijk’ bestaat sinds 1726.
In het Middelhoogduits (1050-1350), betekent het bijwoord ‘besunder’: vooral, voortreffelijk.
In het Middelnederduits (1370-1530) betekent ‘ besünder, bisünderen, besonder(s)’: ‘vooral, uitgezonderd.’ De bijvoeglijknaamwoorden ‘besünder, bisünder’ betekenen ‘eigenaardig, vreemd’.
In het Nederhoogduits, rond de 14^e eeuw,  betekenen de bijvoeglijknaamwoorden ‘besonders, besunder ‘: eigenaardig, buitengewoon, voornaam’.
(geraadpleegde bron: M. Philippa e.a. (2003-2009) Etymologisch Woordenboek van het Nederlands)

Mijn conclusie: iets bijzonders staat alleen, valt op, en wordt dus opgemerkt. Opmerkelijk, net zoals eigenaardige, voorname en voortreffelijke zaken. Die vinden we dan ook buitengewoon bijzonder.

Met dank aan etymologiebank.nl!